4 වැනි ඊශ්‍රායල් පලස්තින යුද්ධයෙන් පසු..
දින 11 ක මාරාන්තික ගැටුමකින් පසු සිකුරාදා 2008 සිට ඊශ්‍රායලය සහ ඉස්ලාමීය සටන්කාමී කණ්ඩායම අතර සිව්වන යුද්ධයට තාවකාලික අවසානයක් ගෙන එන ලදී.
ළමා මරණ 52 ක් සමග පලස්තීනය අහිමිකරගත් මිනිස් ජීවිත 202 කි. තුවාල කරුවන් 1800 ද ඉක්මවයි. ඒ බිහිසුනු හානියට පසුවත් හමාස් සංවිධානය ඹවුහු තමන් යුද්ධයේ ජයග්‍රාහයකයන් බව පැවසුහ.
ඊශ්‍රාලය කුඩා දරුවන් දෙදෙනෙකු සමග නැතිතරගත් ජීවිත 12 කි.තුවාල කරුවෝ 900 කි.නෙතන්යාහු කියාසිටියේ තමන් ජයග්‍රහණය කල බවත් හමාස් සංවිධානයට දැන් හැංගෙන්න තැන් නොමැති බවත්ය.
ලන්ඩන්හි චැතම් හවුස් හි යොසි මෙකෙල්බර්ග් කියා සිටියේ “දෙපාර්ශ්වයම වෙහෙසට පත්ව සිටිති” යනුවෙනි.
දෙදෙනාම ඔවුන්ගේ කරුණු හා ශක්තීන් ඔප්පු කිරීමට උත්සාහ කළ නමුත් ඔවුන්ගේ අවදානම් සහ දුර්වලතා ද හෙළිදරව් විය. හමාස් සහ අනෙකුත් සටන්කාමී කණ්ඩායම් ඊශ්‍රායලයට රොකට් 4,000 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් වෙඩි තැබු අතර, ඊශ්‍රායල නගරවල ආරක්ෂණ මිසයිල බාධක කොතරම් තිබුනද ඒවා මගහරිමින් රටේ වාණිජ අගනුවර වන ටෙල් අවිව් දක්වා රොකට් දුසිම් ගණනක් උතුරට පියාසර කර ජීවිත 12 ක් බිලිගෙන තුවාල කරුවන් 900 ක් නිර්මාණය කලේය.
මේ අතර, විශාල උමං ජාලයක් ඇතුළුව හමාස්හි මිලිටරි යටිතල පහසුකම් යැයි කියූ දේ ඉලක්ක කරගනිමින් ඊශ්‍රායලය සිය ගණනක් ගුවන් ප්‍රහාර දියත් කර ඇති අතර ඔව්හු නිවැරදි ඉලක්කයැයි කියමින්
ජාත්‍යන්තර මාධ්‍ය ආයතන වන අල් ජසීරා සහ ඇසෝසියේටඩ් ප්‍රෙස් හි කාර්යාල කුඩුපට්ටම් කරමින් අවිහිංසක දරුවන් 52 ක් මරා දැමීය. ඒ අතරම, හමාස් සංවිධානය හොඳින් දැන සිටියේ ඊශ්‍රායලයේ ගුවන් ප්‍රහාර වල ප්‍රබලතාවයයි. එයින් අදහස් කරන්නේ ගිවිසුමක් පිළිගැනීම හැර වෙනත් විකල්පයක් නොමැති බවයි.”
පැරිස්හි මූලෝපායික පර්යේෂණ සඳහා පදනමේ ජ්‍යෙෂ්ට සාමාජිකයෙකු වන ඇග්නස් ලෙවලොයිස්ට අනුව, “හමාස් සංවිධානයට අවශ්‍ය දේ ලැබුණා: මෙතෙක් ගාසා තීරයට පමණක් සීමා වී තිබූ හමාස් ජෙරුසලමේද ආරක්ෂකයා ලෙස පෙනී සිටීම”
එමෙන්ම නෙතන්යාහු තම දූෂණ නඩු විභාගය සහ අවිනිශ්චිත මැතිවරණයෙන් පසු නව රජයක් පිහිටුවීමට ගත් උත්සාහයන් අසාර්ථක වී එම්බාමි ව සිටි විට නෙතන්යාහු ඊශ්‍රායලයේ 'ශක්තිමත් මිනිසා' ලෙස තම ස්ථාවරය තහවුරු කර ගැනීමටත්, ඔහුගේ දේශපාලන සම ආරක්ෂා කර ගැනීමටත් ප්‍රමාණවත් තරම් ලකුණු ලබාගෙන ඇති බව වටහා ගත්තේය. එය සෑම විටම මෙම මෙහෙයුමේ ප්‍රධාන අභිප්‍රායයන්ගෙන් එකක් විය."එහෙත් ඔහුගේ මෙහෙයුම පලස්තින සිවිල් වැසියන්ට, විශේෂයෙන් ළමයින්ට සිදුවන බිහිසුණු අපරාධ සංඛ්‍යාව ඔහු ලෝකයේ දැඩි පීඩනයකට හා අප්‍රසාදයකට ලක්ව ඇති නායකයෙක් බවට පත්කර ඇතැයි ලෙවලොයිස් පැවසීය.
ඊස්රායල් අගමැති “සියල්ලම සංවිධානය කළේ නැත - එය ඔහුට වඩා විශාලයි, නමුත් ගැටුම නිසැකවම ඔහුට ජීවයක් ගෙන දුන්නේය” යැයි ප්‍රංශ 24 චැනලය කියා තිබිනි. ඒ අතරතුර නෙතන්යාහු නොමැති සන්ධානයක් ඇති කර ගැනීමට නෙතන්යාහුගේ ප්‍රතිවාදීන් දැරූ උත්සාහයන් දින 11 ක යුද්ධය පලදායී ලෙස මග හැරගිය අතර, ඔහුගේ අවුරුදු 12 ක පාලනය තවත් දීර්ඝ කිරීමේ අවස්ථාව සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ නංවා තිබේ. එහෙත් සටන් විරාමය මගින් ඉතා ඉක්මණින් සටන නවතා දැමූ බවට ඔහුගේ සහචරයන් මෙන්ම, ජාතිකවාදී පදනමෙන් කෝපාවිෂ්ටව සිටින ප්‍රතිවාදීන්ටද ඔහු ගොදුරු වෙමින් සිටී.
නෙතන්යාහුට විරුද්ධව කුඩා පක්ෂයකට නායකත්වය දෙන හිටපු සගයෙකු වන ගිඩියොන් සාර් Gideon Saar සටන් විරාමය “ලැජ්ජාවට කරුණක්” ලෙස හැඳින්වූ අතර අන්ත දක්ෂිනාංශික යුදෙව් බල පක්ෂයේ දැඩි මතධාරී නායකයෙක් වන ඉතමාර් බෙන් ග්විර් (Itamar Ben Gvir) එය විස්තර කළේ “හමාස්හි නියෝග වලට බරපතල ලෙස යටත් වෙමින් නෙතන්යාහු යුද්ධය නවතා දැමීම තව දුරටත් ත්‍රස්තවාදය පෝෂණය කරවු බවයි”.
“සෑම වසර කිහිපයකට වරක්, ඊශ්‍රායලය ගාසා තීරයේ නව මෙහෙයුමක් ආරම්භ කරයි. එහෙත් ස්ථිර මිලිටරි අරමුණු සහ කළ නොහැකි දේශපාලන අභිලාෂයන් අතර ඇති විෂමතාවය හා එය ගැටෙයි.. ඇග්නස් ලෙවලොයිස්ට අනුව ඊශ්‍රායලයට හමාස් සංවිධානය අතුරුදහන් කිරීමට නොහැකිය. මන්දයත් ගැටලුව මිලිටරි එකක් නොවේ - එය දේශපාලනික ය.”
අවසානයේදී නෙතනායිහුගේ රජය “ගුවන් ප්‍රහාර වලින් වැඩි යමක් අත්කර ගත නොහැකි බවත් ඔබ පුළුල් කිරීමට යන්නේ නැතිනම් දැන් පසුබැසීමට කාලය පැමිණිය යුතු බවත් ඊශ්‍රායල හමුදාවේ උපදෙස් පිළිගත්තේය” මේ සඳහා දේශපාලන විසඳුමක් සෙවීමටද ඔහු අපොහොසත් විය. දේශපාලන විසඳුමක් සෙවීමට අපොහොසත් වීම නුදුරු අනාගතයේ දී අනිවාර්යයෙන්ම තවත් ගිනි ජාලාවක් ඇති කිරීමට හේතු වනු ඇතැයි යනුවෙන් ෆ්‍රාන්ස් 24 හි ජෙරුසලමේ වාර්තාකරු අයිරිස් මැක්ලර් පැවසීය. “එය ඊශ්‍රායලය හා හමාස් ගැන පමණක් නොවේ; එය ඊශ්‍රායලය සහ පලස්තීනුවන් අතර ඇති සම්බන්ධතාවයේ සමස්ත ප්‍රශ්නයම විසඳිය යුතුය. ඔවුන් නැවත සාකච්ඡා මේසයට නොගියහොත් යුද්ධය නැවත පැමිණෙනු ඇත.
උපාලි ජයසිංහ
https://economictimes.indiatimes.com/news/international/world-news/israel-palestine-conflict-explained-why-the-cross-border-hostilities-escalated-so-much/videoshow/82800063.cms
