ජනාධිපතිවරුන් දෙදෙනෙකු යටතේ එක්සත් ජනපද විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ නොමැකෙන සලකුණක් තැබූ මතභේදාත්මක නොබෙල් සාම ත්‍යාගලාභී සහ රාජ්‍යතාන්ත්‍රික බලවතෙකු වන හෙන්රි කිසිංගර් පසුගිය බදාදා වයස අවුරුදු 100 දී මිය ගිය බව ඔහුගේ භූ දේශපාලන උපදේශන සමාගමක් වන Kissinger Associates සමාගම පවසයි.
ඔහු මියගොස් ඇත්තේ Kissinger කනෙක්ටිකට් හි ඔහුගේ නිවසේදී ය.
Kissinger සිය ශත සංවත්සරය පසු කරමින්, ධවල මන්දිරයේ රැස්වීම්වලට සහභාගි වෙමින්, නායකත්ව ශෛලීන් පිළිබඳ පොතක් ප්‍රකාශයට පත් කරමින්, උතුරු කොරියාවෙන් එල්ල වූ න්‍යෂ්ටික තර්ජනය පිළිබඳව සෙනෙට් කමිටුවක් ඉදිරියේ සාක්ෂි දෙමින් ක්‍රියාශීලී ජීවිතයක් ගතකරමින් සිට ඇත. 2023 ජූලි මාසයේදී ඔහු චීන ජනාධිපති ෂී ජින්පින් හමුවීමට බීජිං වෙත හදිසි සංචාරයක ද නිරත වූ බව සඳහන් ය.
1970 ගණන්වල, රිපබ්ලිකන් ජනාධිපති රිචඩ් නික්සන් යටතේ රාජ්‍ය ලේකම් ලෙස සේවය කරන අතරතුර දශකයේ යුග-වෙනස්වන ගෝලීය සිදුවීම් රැසකට ඔහු මැදිහත්වී කටයුතු කර ඇත. ජර්මනියේ උපන් යුදෙව් සරණාගතයාගේ ප්‍රශ්න, චීනය රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකව විවෘත කිරීම, එක්සත් ජනපද-සෝවියට් අවි පාලන සාකච්ඡා, ඊශ්‍රායලය සහ එහි අරාබි අසල්වැසියන් අතර සබඳතා පුළුල් කිරීම සහ උතුරු වියට්නාමය සමඟ පැරිස් සාම ගිවිසුම් ඇති කර ගැනීම යනාදී මැදිහත්වීම් ඒ අතර විය.
1974 දී නික්සන්ගේ ඉල්ලා අස්වීමත් සමඟ එක්සත් ජනපද විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ ප්‍රධාන ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියා ලෙස කිසිංගර්ගේ මැදිහත්වීම අවම විය. එසේ වුවද, ඔහු ජනාධිපති ජෙරල්ඩ් ෆෝඩ් යටතේ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික බලවේගයක් ලෙස දිගටම කටයුතු කළ අතර ඔහුගේ ජීවිත කාලය පුරාම ඔහු දැඩි අදහස් ඉදිරිපත් කරන්නෙකු විය.
බොහෝ දෙනෙක් Kissinger සහ ඔහුගේ දක්ෂතාවයත් ඔහු ලද පුළුල් අත්දැකීම් සඳහාත් ප්‍රශංසා කළ අතර, තවත් සමහරු ඔහුව යුද අපරාධකරුවෙකු ලෙස හංවඩු ගැසුවේය. ඒ ඔහු කොමියුනිස්ට් විරෝධී ආඥාදායකත්වයන්ට, විශේෂයෙන්ම ලතින් ඇමරිකාවේ දී දුන් සහයෝගය නිසාය. ඔහුගේ ජීවිතයේ අවසාන වසරවලදී, ඔහුගේ සංචාර සීමා කරන ලද්දේ අනෙකුත් ජාතීන් විසින් ඔහුව අත්අඩංගුවට ගැනීමට හෝ අතීත එක්සත් ජනපද විදේශ ප්‍රතිපත්තිය පිළිබඳව ප්‍රශ්න කිරීමට උත්සාහයන් ගත් බැවිනි.
1973 ඔහු ලද සාම ත්‍යාගය - උතුරු වියට්නාමයේ Le Duc Tho වෙත ඒකාබද්ධව ප්‍රදානය කරන ලද අතර, එය මෙතෙක් පැවති වඩාත්ම මතභේදාත්මක එකක් විය. තේරීම සම්බන්ධයෙන් නොබෙල් කමිටුවේ සාමාජිකයින් දෙදෙනෙකු ඉල්ලා අස් වූ අතර කාම්බෝජයට එක්සත් ජනපදය රහසිගත බෝම්බ හෙලීම පිළිබඳව ප්‍රශ්නය එහිදී මතු කෙරිනි.
Ford Kissingerව හැඳින්වූයේ "සුපිරි රාජ්‍ය ලේකම්" ලෙස වුවත් විවේචකයින් ව්‍යාකූලත්වය සහ ආත්මාර්ථකාමිත්වය ලෙස හැඳින්වීමට ඉඩ ඇති ඔහුගේ ගොරෝසු බව සහ ස්වයං සහතිකය ද හේතු වූයේය. ෆෝර්ඩ් පවා පැවසුවේ, "හෙන්රි ඔහුගේ සිතින් කිසි විටෙකත් වරදක් කර නැත"
"මා මෙතෙක් දැන සිටි ඕනෑම ප්‍රසිද්ධ චරිතයකට වඩා සිහින්ම සම ඔහුට තිබුණි," ෆෝඩ් 2006 දී ඔහුගේ මරණයට ටික කලකට පෙර සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී පැවසීය.
“ඔහුගේ අශෝභන ප්‍රකාශයන්, ජර්මානු උච්චාරණ කටහඬින්, Kissinger කිසිසේත්ම රොක් ස්ටාර් කෙනෙකු නොවූ නමුත් කාන්තාවක් වැනි වූ රූපයක් තිබුණු මිනිසෙකියි”,ඔහු පැවසීය.
ප්‍රතිපත්ති මත වගකියන, Kissinger පුද්ගලික කාරණා සම්බන්ධයෙන් තරමක් පසුබට වූ අයෙකි., නමුත් ඔහු වරක් මාධ්‍යවේදියෙකුට පැවසුවේ තමා කව්බෝයි වීරයෙකු ලෙස තමාව දුටු බවය.
Heinz Alfred Kissinger 1923 මැයි 27 වන දින ජර්මනියේ Furth හි උපත ලැබූ අතර යුරෝපීය යුදෙව්වන් සමූලඝාතනය කිරීමේ නාසි ව්‍යාපාරයට පෙර 1938 දී ඔහුගේ සිය පවුල සමඟ එක්සත් ජනපදයට සංක්‍රමණය විය.
ඔහුගේ නම හෙන්රි ලෙස ඉංග්‍රීසි කරමින්, Kissinger 1943 හි එක්සත් ජනපද පුරවැසියෙකු බවට පත් විය, එසේම ඔහු දෙවන ලෝක යුද්ධයේදී යුරෝපයේ හමුදාවේ සේවය කර, ශිෂ්‍යත්වයක් මත Harvard විශ්ව විද්‍යාලයට ගොස් 1952 දී ශාස්ත්‍රපති උපාධියක් සහ 1954 දී ආචාර්ය උපාධියක් ලබා ගත්තේය. ඔහු ඊළඟ වසර 17 තුළ හාවඩ් පීඨයේ සිටියේය.
1967 දී වියට්නාමයේ රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවේ අතරමැදියෙකු ලෙස ක්‍රියා කිරීම ඇතුළුව, එම කාලය තුළ බොහෝ කාලයක් Kissinger රජයේ ආයතනවල උපදේශකයෙකු ලෙස සේවය කළේය. ඔහු නික්සන් කඳවුරට සාම සාකච්ඡා පිළිබඳ තොරතුරු ලබා දීමට ජනාධිපති ලින්ඩන් ජොන්සන්ගේ පරිපාලනය සමඟ පැවති ඔහුගේ සම්බන්ධතා පාවිච්චි කර ඇත.
වියට්නාම් යුද්ධය අවසන් කිරීමට නික්සන්ගේ දුන් ප්‍රතිඥාව නිසා 1968 ජනාධිපතිවරණයෙන් නික්සන්ව ජයග්‍රහණය ලැබීමෙන් පසු, ජනාධිපති නික්සන් විසින් කිසිංගර්ව ජාතික ආරක්ෂක උපදේශක ලෙස ධවල මන්දිරයට ගෙන ආවේය.
නමුත් "වියට්නාමකරණය" –(යුද්ධයේ බර මිලියන භාගයක එක්සත් ජනපද හමුදාවේ සිට දකුණු වියට්නාමයට මාරු කිරීම) - දිගු හා ලේ වැකි සහිත එකක්ව , උතුරු වියට්නාමයට දැවැන්ත එක්සත් ජනපද බෝම්බ හෙලීමත්, උතුරේ වරායවල් පතල් කැණීම් සහ කාම්බෝජයට බෝම්බ හෙලීමෙන් පසු ඇතිවූ සටන් විරාමයකි.
Kissinger 1972 දී ප්‍රකාශ කළේ වියට්නාමයේ "සාමය අත ළඟයි" කියා නමුදු 1973 ජනවාරියේ ඇති වූ පැරිස් සාම ගිවිසුම වසර දෙකකට පසු දකුණේ අවසාන කොමියුනිස්ට් රාජ්‍යය අත්පත් කර ගැනීමේ පෙර නිමිත්තක් විය.
1973 දී, ජාතික ආරක්ෂක උපදේශක ලෙස වූ ඔහුගේ භූමිකාවට අමතරව, Kissinger රාජ්‍ය ලේකම් ලෙස නම් කරන ලදී - එනයින් ඔහුට විදේශ කටයුතු සම්බන්ධයෙන් අභියෝගාත්මක අධිකාරියක් ලබා දුන්නේය.
තීව්‍ර වන අරාබි-ඊශ්‍රායල් ගැටුම නිසා Kissinger ඔහුගේ පළමු ඊනියා "ෂටල්" mission, ගෙන ආ අතර එය ඔහු ප්‍රසිද්ධියට පත් වූ අතිශය පුද්ගලික, අධි පීඩන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සන්නාමයකි.
දින තිස් දෙකක් ජෙරුසලම සහ දමස්කස් අතර ෂටල් කිරීම මගින්, ඊශ්‍රායලය විසින් අල්ලාගෙන සිටි ගෝලාන් කඳුකරයේ ඊශ්‍රායලය සහ සිරියාව අතර දිගුකාලීන විසන්ධි කිරීමේ ගිවිසුමක් ඇති කර ගැනීමට Kissinger හට එය උපකාර විය.
සෝවියට් බලපෑම අඩු කිරීමේ උත්සාහයක් ලෙස, Kissinger එහි ප්‍රධාන කොමියුනිස්ට් ප්‍රතිවාදියා වන චීනය වෙත ළඟා වූ අතර, අගමැති Zhou Enlai හමුවීමට රහසිගත සංචාරයක් ඇතුළුව එහි සංචාරයන් දෙකක් සිදු කළේය. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ සභාපති මාඕ සේතුං සමඟ බෙයිජිං හි නික්සන්ගේ ඓතිහාසික සමුළුව සහ අවසානයේ දෙරට අතර සබඳතා විධිමත් කිරීමයි.
වෝටර්ගේට් සෝලිය නික්සන්ට ඉල්ලා අස්වීමට බල කළ නිසා කිසිංගර් යන්තම් තෘප්තිමත් වූ අතර ඔහු එය සඟවන්නට සම්බන්ධ නොවූ අතර 1974 ගිම්හානයේදී ෆෝඩ් බලයට පත්වන විටත් රාජ්‍ය ලේකම් ලෙස දිගටම සිටියේය.
එම වසරේ පසුව Kissinger ෆෝඩ් සමඟ සෝවියට් සංගමයේ ව්ලැඩිවොස්ටොක් වෙත ගිය අතර එහිදී ජනාධිපතිවරයා සෝවියට් නායක ලියොනිඩ් බ්‍රෙෂ්නෙව් හමුවී උපායමාර්ගික අවි ගිවිසුමක් සඳහා මූලික රාමුවකට එකඟ විය. එක්සත් ජනපද-සෝවියට් ආතතීන් ලිහිල් කිරීමට තුඩු දුන් රැඳවුම් භාරයේ සිටින කිසිංගර්ගේ පුරෝගාමී උත්සාහයන් එකී ගිවිසුම මගින් සීමා කරන ලදී.
එහෙත් කිසිංගර්ගේ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික කුසලතාවලට සීමාවක් තිබුණි. එනම් 1975 දී, ඔහු ඊශ්‍රායලය සහ ඊජිප්තුව සීනායි හි දෙවන අදියරේ විසන්ධි කිරීමකට එකඟ වීමට පොළඹවා ගැනීමට අපොහොසත් වීම සම්බන්ධයෙන් වරදකරු විය.
තවද 1971 ඉන්දියා-පකිස්තාන යුද්ධයේදී නික්සන් සහ කිසිංගර් පකිස්ථානය දෙසට නැඹුරු වීම සම්බන්ධයෙන් දැඩි ලෙස විවේචනයට ලක් විය. Kissinger ඉන්දියානුවන් "අවජාතකයන්" ලෙස පැවසූ අතර පසුව ඔහු ඒ ප්‍රකාශය ගැන පසුතැවීමට ලක්විය..
නික්සන් මෙන්, ඔහු බටහිර අර්ධගෝලයේ වාමාංශික අදහස් පැතිරීම ගැන බිය වූ අතර, ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන් ඔහුගේ ක්‍රියාවන් බොහෝ ලතින් ඇමරිකානුවන්ගෙන් වසර ගණනාවක් වොෂින්ටනය පිළිබඳ ගැඹුරු සැකයක් ඇති කිරීමට හේතු විය.
1970 දී ඔහු CIA සමඟ මාක්ස්වාදී නමුත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව තේරී පත් වූ චිලී ජනාධිපති සැල්වදෝර් ඇලන්ඩේ අස්ථාවර කරන්නේ කෙසේද සහ පෙරලා දැමිය යුතු ආකාරය ගැන කුමන්ත්‍රණය කළේය, 1976 දී ආර්ජන්ටිනාවේ ලේවැකි කුමන්ත්‍රණයෙන් පසුව හමුදා ඒකාධිපතියන් විය යුතු බව ඔහු සංදේශයක සඳහන් කළේය.
1976 දී ඩිමොක්‍රටික් පාක්ෂිකයෙකු වූ ජිමී කාටර්ට ෆෝඩ් පැරදුණු විට, කිසිංගර් ආණ්ඩු බලයේ සිටි කාලය බොහෝ දුරට අවසන් විය. ධවල මන්දිරයේ මීළඟ රිපබ්ලිකානුවෙකු වූ රොනල්ඩ් රේගන්, කිසිංගර්ගෙන් ඈත් විය.
රජයෙන් ඉවත් වූ පසු, Kissinger නිව් යෝර්ක් හි ඉහළ මිලක් සහිත, ඉහළ බලැති උපදේශන සමාගමක් පිහිටුවූ අතර, එමගින් ලොව ආයතනික ප්‍රභූ පැලැන්තියට උපදෙස් ලබා දුන්නේය. ඔහු සමාගම් මණ්ඩලවල සහ විවිධ විදේශ ප්‍රතිපත්ති සහ ආරක්ෂක සංසදවල සේවය කළේය, පොත් ලිවීය, ජාත්‍යන්තර කටයුතු පිළිබඳ නිත්‍ය මාධ්‍ය විචාරකයෙකු බවට පත්විය.
2001 සැප්තැම්බර් 11 ප්‍රහාරයෙන් පසුව, ජනාධිපති ජෝර්ජ් ඩබ්ලිව්. බුෂ්, එහි පරීක්ෂණ කමිටුවක ප්‍රධානියා ලෙස Kissinger තෝරා ගත්තේය. නමුත් ඔහුගේ උපදේශන ආයතනයේ ගනුදෙනුකරුවන් සම්බන්ධව ඇතිවූ ගැටුමක් නිසා ඩිමොක්‍රටික් පාක්ෂිකයන්ගේ විරෝධය මත කිසිංගර්ට එම තනතුරෙන් ඉවත් වීමට සිදු විය.
1964 දී ඔහුගේ පළමු බිරිඳ වන ඇන් ෆ්ලීෂර්ගෙන් දික්කසාද වූ ඔහු 1974 දී නිව් යෝර්ක් ආණ්ඩුකාර නෙල්සන් රොක්ෆෙලර්ගේ සහායිකාවක් වූ නැන්සි මැගිනස් සමඟ විවාහ විය. ඔහුට ඔහුගේ පළමු බිරිඳගෙන් දරුවන් දෙදෙනෙක් සිටියහ.
Mirror පුවත ඇසුරිනි.
